YOL STABİLİZASYONU
Toprak zemin, yapısında bulunan kilin su tutma ve şişme özelliği nedeni ile, özellikle üzerine yük bindiğinde, düşey yönlü olarak hareket eder. alt zeminde meydana gelen bu hareket önlenmeden, üst zeminde yapılacak her imalat (asfalt, stabilize v.b) , kısa süre içinde deforme olacaktır.
Alt zemini hareket eden bir alanda yapılan yolun asfalt olan üst kısmında, yapımından çok kısa bir süre sonra ,deformasyon başlayacak ve akabinde çukurlar oluşacaktır. sonuçta yeni yapılan yol, kısa bir süre sonra tamirata muhtaç hale gelecektir.
Alt zemin sabitlenmeden yapılacak tamirat işleminden sonra da, yol tekrar tamirata muhtaç hale gelmektedir.
Alt zemini hareket eden bir alanda stabilize olarak yapılan yolun üst kısmı, yağış ile buluşması akabinde çamurlaşarak, araç lastiklerinin bastığı bölgelerde hareket ederek, çökecektir.
Sonuçta bu yolda, tamirata muhtaç hale gelecektir.
Alt zemindeki hareket durdurulabilirmi?
Alt zemindeki hareketin kaynağı kil dir. kilin kimyasal yapısını değiştirmek suretiyle, zemindeki hareket durdurulabilir. yüzeyden 40 cm lik derinliğe kadar olan katmandaki kil’in yapısını kimyasal olarak değiştirerek, zemindeki hareket önlenebilir.
Zemini kireç ile sabitlemek ne demektir?
Taşıma gücü düşük ve hareket eden bir zeminin yerinden kaldırılmadan, sadece 40 cm lik bir katmanına uygun dozajda kireç karıştırılarak, taşıma gücü yüksek ve sabit (stabil) olan bir zemin haline getirilmesine‘ zemini kireç ile sabitlemek’ veya ‘zemini kireç ile stabilize etmek’ denir.
Sabit (stabil) olmayan zeminlerde (topraklarda) taşıma gücü neden düşer?
Topraklar bünyesindeki kil miktarına göre, su ile temas ettiği zaman, suyu bünyesine alarak şişme özelliği gösterir. bu yüzden sabit (stabil) olmayan zeminlerin su ile buluştuğu zaman taşıma gücü düşer. taşıma gücü düşük olan zemin, hafif yükleri bile taşıyamaz ve zeminde çökmeler (ezilmeler) meydana gelir.
HAREKETLİ ZEMİNLERDE YAPILAN KLASİK UYGULAMA HATALARI
Hareketli zeminler, su ile buluştuğunda çamurlaşarak, zayıf zemin konumuna gelirler. çamuru önlemek ve zemini güçlendirmek için, zemine agrega (mıcır) serilmesi yaygın olarak kullanılır. ancak kesinlikle çözüm değildir. uygulamadan kısa bir süre sonra kil, üzerine serilen mıcırı yutar ve zemin eski haline gelir. neticede uygulama sonrasında, ihtiyaç karşılanamaz ve yapılan masraf maalesef boşa gider.
KİREÇ İLE SABİTLENEN ZEMİN, TEKRAR ESKİ HALİNE DÖNERMİ?
Kireç ile sabitlenen killi zemin, tekrar eski haline dönemez. kireç ile sabitleme işlemi sırasında, kilin kimyasal yapısı değiştirilerek, kilin su tutma ve şişme özelliği yok edilir. kireç ile sabitlenen zemin bir daha eski haline gelemez ve uzun yıllar sağlamlığını korur. kireç ile sabitlenen uygulamalara en anlamlı örnekler, uzun yıllardır varlıklarını sürdüren, çin seddi ve roma yollarıdır.
Örneğin;
Çin seddinin zemini kireç ile sabitlenmiştir
Roma yollarının zemini kireç ile sabitlenmiştir. (antalya)
ÜLKEMİZDE KİREÇ İLE SABİTLENEN YOLLAR
Ülkemizde 60’lı yılların sonlarına kadar, yolların zemininin kireç ile sabitlenmesi, yaygın olarak kullanılmıştır. karaman – mut yolu 1957, ankara – polatlı yolu 1958, sorgun- akdağ maden yolu 1959, tekirdağ – silivri yolu 1960, adana şehir içi geçici yolu 1963, pınarbaşı – gürün – darende yolu 1963, burdur – antalya yolu 1964, bolu – gerede yolu 1964, tem otoyolu – kirazlı geçişi 1975.
- Kireç ile zemini sabitleme işi yurt dışında özel olarak tasarlanmış ekipmanlar ile yapılmaktadır. ancak işin başından sonuna kadar verdiğimiz teknik destek sayesinde, uygun ekipmanlar kullanılarak, zemin kireç ile sabit hale getirilmektedir.
- zemin liper ile kabartılır
- Kepçe yardımı ile zemine uygun formdaki kireç serilir.
- Dozer ve greyderler ile kireç, zemine iyice karıştırılır.
- Zemindeki nem durumuna göre sulama yapılabilir.
- Silindir yardımı ile zemin sıkıştırılır.
- Sonuçta zemin, taşıma gücü yüksek bir şekle getirilerek sabitlenir.
- Sabitlenen zeminin üzerine, ihtiyaca göre belirlenecek miktarda Stabilize malzeme getirilerek üst zemin imalatı yapılabilir.
Zeminin liper ile kabartılması
Zemine Kireç Serilmesi
Greyder ile karıştırma
Sulama(Gerekli Hallderde)
Silindir ile sıkıştırılır
Kireç uygulaması sonrasında zeminin, aynı gün içinde dahi beton misali sertleştiği uygulamayı yapan personel tarafından gözlenebilir.
Drenaj yarıklarının açılması
Kireç uygulaması, yolun taşıma gücünü çok yükseltmiştir ve uzun yıllar tamirata gerek duyulmadan hizmetini sürdürecektir. (balabancık – çimendere yolu)
